Å begynne på rett plass

I dag begynte jeg for mildt på arbeid.

Jeg hadde hatt en lang arbeidsdag i går og var sliten. Derfor ble jeg liggende i senga til over åtte. På morgenen valgte jeg også å begynne med å gjøre noe jeg hadde lyst til og spilte data mens jeg spiste frokost.

Dagen inneholdt ikke mange ting med stort press, men utover ble det likevel hektisk. Preika til søndag måtte skrives på kortere tid og fire måneders reiseregninger ble ført etter middag, når jeg normalt skal være far.

Ei av favorittbøkene mine, "The Road Less Travelled" av Scott Peck, en amerikansk psykiater, skriver om å utsette gode opplevelser som et viktig prinsipp for å lykkes i livet. Hvis vi hele tiden begynner med å spise kremen på kaka, blir ettersmaken ikke så sjelden surere.

Derfor har jeg i det siste ofte prøvd å begynne arbeidsdagen med det jeg har minst lyst til å gjøre. Det virker. Jeg blir mindre stresset og mer effektiv.

Det løser ikke alle problemer. Å være prest er komplisert, med mange ansvarsområder. Hverdagen er preget av at vi er underbemannet i forhold til forventninger folk har til oss og ønsker vi har for hvordan det skulle vært å være prest. Det er kanskje ikke så unormalt, men det hender ofte det kniper med tid til viktige ting, at kveldene blir lange og arbeidsmiljølovens grenser for maksarbeidstid som et drømmeland i forhold til virkeligheten.

Derfor er det ekstra viktig å være effektiv. Det er ikke alltid jeg har mental energi til å være det, men i dag hadde jeg tjent på å begynne på bånn. Så hadde vi kanskje vært mindre slitne på slutten av dagen hele gjengen.

Kven ender opp som blinde for Gud? (Mark 12,1-12)

Jesus fortel ein gong om ein mann som lagde seg ein vingard og forpakta han vekk. Då han sende folk for å få sin del av overskotet, ville ikkje forpaktarane gje dei noko, men slo, truga og drepte i staden utsendingane. Til slutt tok dei livet av eigaren sin son.

Denne forteljinga fortel Jesus som ei oppsummering av kva som hende tidlegare i historia i Israel. Dei jødiske skriftene fortel at Gud sende profetar for å leia folket etter sin vilje, men at folk oftast valde å ikkje høyra på dei. Jesus seier at slik går det ofte når Gud sender sine utsendingar. Folk trur det er dei som har monopol på sanninga og "eig vingarden", og så går dei hardt ut mot dei som kjem frå eigaren sjølv. I si eiga samtid møtte han dette: Han såg seg sjølv som Guds store utsending, men møtte mykje motstand frå si samtids presteskap, politiske leiarar og ekspertar på Gud.

Eg synest ikkje me skal bruka denne forteljinga til å seia at alle me ikkje er einige med er som dei onde forpaktarane, medan me sjølve er som utsendingane. Kven som har rett i vanskelege spørsmål kan me bare avgjera gjennom samtale og debatt, ikkje med å plassera folk inn i definerte roller.

I staden er heller denne forteljinga ei oppmoding til å vera audmjuk. Det kan henda at dei som me opplever at kjem utanfrå og krev noko som er vårt kanskje eigentleg representerer ei viktig sanning. Det var dét folk bomma på både i det gamle Israel og på Jesu tid. Gud kom på ein måte dei ikkje venta og fordi dei hang fast i eigne ønskje og gamle tradisjonar klarte dei ikkje sjå alt det gode og sanne profetane og Jesus sjølv kom med. Dei gjekk glipp av det som eigentleg var Guds utsendingar.

Både ekte søkjing etter sanninga og ein lyttande haldning er viktig for å ikkje hamna i same fella som dei vonde forpaktarane, folk i det gamle Israel og dei som avviste Jesus, han som kom rett frå Gud.

Statskyrkja

I dag har eg vore på foredrag om statskyrkjeordninga.

Eg har vore frikyrkjemedlem i over ti år, men er no prest i Den norske kyrkja. Då eg arbeidde som prest på Voss, blei eg statskyrkjetilhengar, fordi eg såg det hadde noko å seia for folk si tilknyting til kyrkja.

Der eg no arbeider har eg sett kva det betyr for kyrkja å ikkje ha kontroll over sin eigen økonomi, så det har ført meg i andre retninga igjen, pluss at eg alltid har meint prinsipielt at kyrkjeleg sjølvstyre er av det gode.

Om staten skulle ønskja å markera seg som kristen er det greit for meg, men slik er vel ikkje samfunnet no, sjølv om kanskje fleire legg noko i kyrkjemedlemsskapet sitt enn me ser viss me bare ser på gudstenestedeltaking. At tru og kan prega eit samfunn og handlar om meir enn bare "meg og Gud" er òg ein viktig tanke.

I dag var eg altså saman med andre tilsette og tillitsvalde i Stavanger bispedøme for å høyra Jens Petter Johnsen, som har vore med i stat-kyrkje utvalet og snart blir ny kyrkjerådsdirektør, snakka om det framtidige tilhøvet mellom kyrkje og stat.

Det er tre alternativ: Å halda fram om lag som i dag, å skilja kyrkje- og stat og å gje kyrkja så godt som fullt sjølvstyre men framleis gje staten plikter overfor kyrkja og halda på nokre politiske følgjer av at 85% av folket er medlemmer i Den norske kyrkja. Det er det siste fleirtalet i utvalet går inn for.

Mange i kyrkja kunne tenkja seg å skilja heilt i prinsippet, for å få større kyrkjeleg fridom. Det ville bli ei radikal endring som det kunne vera vanskeleg for ein så stor organisasjon som kyrkja å tilpassa seg på kort tid, spesielt viss finansieringa blir radikalt forskjellig frå i dag. Det kunne òg gje signal om ei ny type kyrkje og skapa uro mellom medlemmane. Det er òg tvilsomt om det store fleirtalet av medlemmer i kyrkja ønskjer eit slikt skilje.

Derfor har ei kompromissløysing mykje for seg. Det kan vera lurt å endra forhaldet mellom stat og kyrkje litt over langs. Det er flott at staten ønskjer å støtta kyrkja og andre trus- og livssynsfellesskap og så lenge han gjer det bør me takka og ta i mot. Det er alltid viktigst for kyrkja å lytta til Gud og til kva som skjer i menneskelivet, men ein stat som òg bryr seg om kyrkja kan me vera takksame for. Det trur eg me har, enn så mange konfliktar og problem som blir slått stort opp. Eg trur den retninga fleirtalet i stat-kyrkje-utvalet går i vil gjera det mogleg å framleis ha ei levande kyrkje med god tilknyting til alle typar medlemmar.